Bookcrossing – wymiana książek w przestrzeni publicznej

Bookcrossing, czyli „książkowe wędrowanie”, to zjawisko, które zyskało popularność na całym świecie, a jego idea jest prosta – książki wędrują z rąk do rąk, wciąż zmieniając właścicieli i miejsca, w których są czytane. To forma wymiany książek, która sprawia, że literatura staje się dostępna dla każdego, niezależnie od tego, gdzie się znajduje. Przykładem takich „przystanków” wymiany książek są biblioteki, centra handlowe, kawiarnie, parki czy dworce kolejowe. Bookcrossing to jednak nie tylko wymiana książek – to także społeczność, której celem jest tworzenie i utrzymywanie kultury czytania w przestrzeni publicznej.

Historia Bookcrossingu

Wszystko zaczęło się w 2001 roku, kiedy to amerykański wynalazca Ron Hornbaker stworzył stronę internetową, która miała za zadanie połączyć miłośników książek na całym świecie. Idea była prosta: zostaw książkę w publicznym miejscu, oznacz ją specjalnym numerem ID, a osoba, która ją znajdzie, może ją zabrać, przeczytać i pozostawić w innym miejscu, by w ten sposób książka mogła „wędrować”. System ten pozwalał również śledzić podróże książek poprzez internet, co dodało temu przedsięwzięciu element gry i zabawy. Od tego czasu bookcrossing stał się międzynarodowym ruchem, a na całym świecie pojawiły się specjalne punkty, gdzie można zostawić książkę lub zabrać ją do przeczytania.

Bookcrossing w Polsce

W Polsce idea bookcrossingu zyskała popularność na początku lat 2000-nych. W miastach takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław czy Poznań zaczęły pojawiać się pierwsze publiczne punkty wymiany książek. Początkowo były to biblioteki, ale szybko pojawiły się także kawiarnie, galerie handlowe, parki, a nawet stacje kolejowe i autobusy. Dzisiaj w wielu miastach można spotkać specjalne regały, półki, a nawet całe „strefy bookcrossingowe”, w których można zostawić książkę lub wziąć coś do przeczytania.

Bookcrossing w bibliotekach

Biblioteki publiczne w Polsce, z natury swojej działalności, często wspierają inicjatywy związane z bookcrossingiem. W wielu miastach organizowane są specjalne wydarzenia, takie jak „Tydzień Bookcrossingu”, w ramach którego mieszkańcy mogą wymieniać się książkami, brać udział w spotkaniach autorskich czy warsztatach literackich. Niektóre biblioteki decydują się także na stworzenie stałych punktów wymiany książek, które są dostępne przez całą dobę. Takie rozwiązanie pozwala na zachowanie wysokiego poziomu dostępności książek w przestrzeni publicznej. Co ciekawe, wymieniać można nie tylko książki, ale również puzzle, gry planszowe, płyty CV, DVD, analogowe i kasety VHS.

Bookcrossing w centrach handlowych i innych miejscach publicznych

W wielu centrach handlowych w Polsce pojawiły się specjalne strefy wymiany książek. Często są to regały ustawione w miejscu o dużym natężeniu ruchu, gdzie każdy może zostawić książkę lub zabrać książkę do przeczytania. To niezwykle atrakcyjna forma popularyzowania książek, ponieważ odwiedzający centra handlowe, którzy nie są regularnymi bywalcami bibliotek, mają okazję sięgnąć po literaturę w luźnym, codziennym kontekście.

Bookcrossing w przestrzeni publicznej nie kończy się jednak na centrach handlowych. Inicjatywy związane z wymianą książek pojawiają się także w innych miejscach: na dworcach, w parkach, na uczelniach, w szpitalach czy muzeach. Dzięki temu, że książki trafiają tam, gdzie nie spodziewamy się ich znaleźć, stają się one dostępne w nieoczekiwanych miejscach, a każda książka ma szansę na „drugie życie”. Celem takich działań jest nie tylko szerzenie literatury, ale także budowanie więzi społecznych i wspólnotowych w przestrzeni publicznej.

Zalety bookcrossingu

1. Dostępność książek – Bookcrossing sprawia, że książki stają się dostępne dla szerszego kręgu odbiorców. Nie każdy ma dostęp do bibliotek, a także nie zawsze ma czas na regularne odwiedzanie ich. Dzięki publicznym punktom wymiany książek można zdobyć interesującą literaturę niemal wszędzie.
   
2. Promocja literatury – Wymiana książek umożliwia popularyzację różnych gatunków literackich, które mogłyby zostać zapomniane lub pominięte w tradycyjnych bibliotekach. Przez to każdy może odkryć nowe tytuły, które być może nigdy nie trafiłyby do jego rąk.
   
3. Wzmacnianie więzi społecznych – Bookcrossing to także sposób na integrację społeczną. Wymiana książek daje możliwość poznania nowych osób, dzielenia się pasją do literatury, a także organizowania wydarzeń, które promują czytelnictwo i aktywność w życiu publicznym.
   
4. Ekologiczne podejście do książek – Dzięki wymianie książek, wiele z nich nie trafia na wysypiska. Książka, która już raz została przeczytana, wciąż może służyć kolejnym osobom, co wspiera ideę recyklingu i zmniejszania marnotrawstwa.

Jak zacząć swoją przygodę z bookcrossingiem?

Jeśli chcesz dołączyć do ruchu bookcrossingowego, wystarczy zacząć od kilku prostych kroków. To banalnie proste i bardzo przyjemne!

1. Znajdź książkę, którą chcesz przekazać dalej – może to być książka, którą już przeczytałeś, a która zajmuje miejsce na półce lub taka, którą ktoś Ci podarował, a którą wolisz przekazać komuś innemu.
   
2. Pozostaw książkę w publicznym miejscu – Ustaw ją na półce w bibliotece, w centrum handlowym, parku, czy w innym publicznym miejscu, które sprzyja wymianie książek.
   
3. Weź książkę dla siebie – Pamiętaj, aby wybrać także lekturę dla siebie 🙂 

Bookcrossing to zjawisko, które łączy miłośników literatury, promuje czytelnictwo i umożliwia dostęp do książek w miejscach publicznych. To ruch, który nie tylko zmienia sposób, w jaki traktujemy książki, ale także buduje społeczności oparte na wspólnej pasji. Dzięki niemu literatura może dotrzeć do każdego, niezależnie od miejsca zamieszkania czy zasobów finansowych, a książki mogą „żywać” dłużej, wędrując z rąk do rąk i przekraczając granice geograficzne. To prawdziwa magia literatury w przestrzeni publicznej.